Yazı İçeriği

Kemik iliği kanserleri ve bazı kan hastalıkları

1. Myelodisplastik sendrom

2. Multiple myeloma

3. Kronik myelositik lösemi

4. Kronik lenfositik lösemi

5. Hemoglabinopatiler

6. Talasemi (Akdeniz anemisi)

7. Orak hücreli anemi

8. Akut lenfoblastik lösemi

9. Akut myeloblastik lösemi

10. Primer amiloidoz

11. Aplastik anemi

12. Paroksismal nokturnal hemoglobinüri

Kemik iliği kanserleri ve bazı kan hastalıkları

Kök hücre ve kemik iliği nakli; kan ve lenf sisteminde değişikliklere neden olan kanser ve çeşitli hastalıkların tedavisi amacıyla uygulananır. Myelodisplastik sendrom, multiple myeloma, kronik myelositik lösemi, kronik lenfositik lösemi gibi bazı hastalıkların tedavisi ilik nakli ile mümkün olabilir. İşte bu kan hastalıkları, belirtileri ve tedavileri…

1. Myelodisplastik sendrom

Kemik iliğinin yeni kan hücreleri üretme süresinin anormalleşmesi sonucunda, kemik iliğinde bulunan hücrelerin olgun hale gelmesi güçleşir. Genellikle ileri yaşlarda görülen bu hastalık lökosit azlığı ve trombosit azlığına yol açarak kansızlık meydana getirir. Hastalık lösemiye dönüşebilir.

Myelodisplastik sendromu belirtileri

Halsizlik

Gece terlemesi

Kilo kaybı

Ciltte morarmalar

Enfeksiyonlara bağlı ateş

Myelodisplastik sendromu tanısı nasıl konur?

Kan sayımı

Kemik iliği aspirasyonu ve biyopsisi

Genetik testler

Myelodisplastik sendromu tedavisi

Eritrosit süspansiyonu

İlaç tedavisi

Kemik iliği (kök hücre) nakli

2. Multiple myeloma

Bağışıklık sistemini oluşturan plazma hücrelerinin kontrolsüz ve aşırı çoğalmasıyla oluşan kanser türüdür. Genellikle ileri yaşlarda görülen bu hastalık, kemiklerin zayıflaması ve kırılmasına, vücudun bağışıklık sisteminin zayıflamasına ve böbrek yetmezliğine neden olur.

Multiple myeloma belirtileri

Halsizlik

Bel ağrısı ve kemik ağrıları

İştahsızlık ve kilo kaybı

Böbrek yetmezliğine bağlı semptomlar

Ateş

Multiple myeloma tanısı nasıl konur?

Hematolojik ve biyokimyasal testler

Protein elektroforezi

İmmünfiksasyon elektroforezi (serum ve idrar)

İdrar tetkiki

Kemik iliği aspirasyonu ve biyopsisi

Kemik taraması (direkt grafilerle)

Gerekirse magnetik rezonans (MR) görüntüleme

Multiple myeloma tedavisi

Kemoterapi

Radyoterapi

Kemik iliği (kök hücre) nakli

3. Kronik myelositik lösemi

Bağışıklık sistemini oluşturan lökositlerin, kanda normalden fazla olgunlaşmış hücre bulundurmasıdır. Genetik faktörlerin etkili olduğu (philadelphia kromozomu) bu kanser türünde, beyaz kan hücreleri, kırmızı kan hücreleri ve kan pulcuklarından sayıca fazlalaşır.

Kronik myelositik belirtileri

Yorgunluk

Ağrı

Terleme

Kronik myelositik tanısı nasıl konur?

Kan sayımı

Periferik yayma

Kemik iliği aspirasyonu ve biyopsisi

Genetik testler

Kronik myelositik tedavisi

İlaç tedavisi

Dirençli vakalarda kemik iliği (kök hücre) nakli

4. Kronik lenfositik lösemi

Bağışıklık sisteminde yer alan lenfositlerin yapısının bozularak, vücutta çok sayıda birikmesiyle oluşan kanser türüdür. Yapısı bozulmuş lenfositler bağışıklık sistemine yardımcı olamamakla beraber aynı zamanda kırmızı kan hücreleri ve kan pulcuklarının üretiminin de engellenmesine yol açar.

Kronik lenfositik belirtileri

Halsizlik

Kilo kaybı

Ateş

Karaciğer ve dalakta büyüme

Boyunda, koltukaltında ve kasıklarda ele gelen şişlikler

Çabuk yorulma

Kronik lenfositik tanısı nasıl konur?

Kan sayımı

Periferik yayma

Akış sitometrisi

Kemik iliği aspirasyonu ve biyopsisi

Genetik testler

Kronik lenfosittik tedavisi

Kemoterapi ve immünoterapi

Radyoterapi

Gerekirse kemik iliği (kök hücre) nakli

5. Hemoglabinopatiler

Kandaki hemoglobini oluşturan globin zincirlerinin bozulmasıyla oluşan genetik kaynaklı hastalıklardır. Bu hastalıklar şöyle sıralanabilir:

6. Talasemi (Akdeniz anemisi)

Genellikle Akdeniz bölgesinde görülen genetik faktörlerle, sonraki nesillere geçebilen bir tür kansızlık hastalığıdır.

Talasemi belirtileri

Kalp yetmezliği

Demir fazlalığı

Hormonal sistemin bozulması

Kemik deformitesi

Dalak büyümesi

Talasemi tanısı nasıl konur?

Tam kan sayımı

Periferik yayma

Hemoglobin elektroforezi

Talasemi tedavisi

İlaç tedavisi

Eritrosit süspansiyonu nakli

Kemik iliği (kök hücre) nakli

7. Orak hücreli anemi

Kanda oksijen taşımakla görevli olan hemoglobinin yapısının bozulmasıyla beraber, görevini yerine getirememesi ve kandaki kırmızı kan hücrelerinin azalmasıyla meydana gelen genetik bir hastalıktır.

Orak hücreli anemi belirtileri

Krizler (vazo-oklüzif kriz, aplastik kriz, hemolitik kriz)

Göğüs ağrısı

İnme

Safra taşı oluşması

Kemik ağrısı

Enfeksiyonlar

Orak hücreli anemi tanısı nasıl konur?

Tam kan sayımı

Periferik yayma

Hemoglobin elektroforezi

Orak hücreli anemi tedavisi

İlaç tedavisi

Eritrosit süspansiyonu nakli

Koruyucu önlemler

Kemik iliği (kök hücre) nakli

8. Akut lenfoblastik lösemi

Vücutta bulunan ve bağışıklık sisteminde rol oynayan lökositlerin yapı taşları lenfositlerdir. Bu lenfositler kemik iliğinde genç haldeyken lenfoblast adıyla anılır. Akut lenfoblastik lösemi; kemik iliğinde bulunan lenfoblastların olgunlaşmadan kontrolsüz, anormal ve düzensiz çoğalmasıyla, olgun hücre olan lenfositleri meydana getirememesiyle oluşan bir kanserdir.

Akut lenfoblastik lösemi belirtileri

Halsizlik (kansızlığa bağlı (anemiye) bağlı)

Nefes darlığı

Ciltte morluklar

Karaciğer, dalak ve lenf bezlerinin büyümesi

Çabuk yorulma

Ateş (enfeksiyonlara bağlı)

Kemik ağrıları

Diş eti ve burun kanamaları

Akut lenfoblastik lösemi tanısı nasıl konur?

Kan sayımı

Periferik yayma

Kemik iliği aspirasyonu ve gerekirse biyopsisi

Akış sitometrisi

Genetik testler

Akut lenfoblastik lösemi tedavisi

Kemoterapi

Kemik iliği (kök hücre) nakli

9. Akut myeloblastik lösemi

Kemik iliğinde hastalıklara karşı mücadele eden lökositleri oluşturan granülosit ve monositler, kemik iliğinde genç (blast) hücreleri oluştururlar. Bu hücreler zamanla olgunlaşarak bağışıklık sisteminde önemli rol alır. Akut myeloblastik lösemi bulgularında genç hücrelerin olgunlaşma süresinde anormallik görülür. Bunun sonucunda normal seyrini devam ettiremeyen hücreler kan ve kemik iliğinde toplanır ve bu yüzden bağışıklık sistemindeki görevini de yerine getiremez. Bu klinik bulguya ‘akut myeloblastik lösemi’ denir.

Akut myeloblastik lösemi belirtileri

Halsizlik (kansızlığa bağlı)

Nefes darlığı

Ciltte morluklar

Çabuk yorulma

Ateş (enfeksiyonlara bağlı)

Kemik ağrıları

Diş eti ve burun kanamaları

Akut myeloblastik lösemi tanısı nasıl konur?

Periferik yayma

Kemik iliği aspirasyonu ve gerekirse kemik iliği biyopsisi

Akış sitometrisi

Genetik testler

Akut myeloblastik lösemi tedavisi

Kemoterapi

Kemik iliği nakli

10. Primer amiloidoz

Primer amiloidoz, kemik iliği tarafından üretilen proteinlerin düzensiz bir biçimde organlarda birikmesiyle oluşan bir hastalık türüdür.

Primer amiloidoz belirtileri

Yorgunluk

Nefes darlığı

Kilo kaybı

Cilt problemleri

Eklem ağrısı

Dilde büyüme

İshal

Mide ve bağırsak problemleri

Kalp ritim bozukluğu

Primer amiloidoz tanısı nasıl konur?

Kan ve idrar tahlili

Belirtilere bağlı olarak EKG (eko-kardiyogram)

Bölgeye bağlı olarak biyopsi

Primer amiloidoz tedavisi

Kemoterapi

Kemik iliği nakli

11. Aplastik anemi

Aplastik anemi, kemik iliğinde bulunan hematopoetik kök hücrelerin (olgunlaşmamış genç hücreler) az sayıda bulunmasından dolayı yeterli kan üretilememesinden kaynaklanan bir hastalıktır. Toksik (zehir) alımı, doğumsal kaynaklı, fazla miktarda radyasyona maruz kalma, hamilelik, doku hastalıkları, viral enfeksiyonlar gibi faktörler aplastik anemiye neden olabilir.

Aplastik anemi belirtileri

Halsizlik

Yorgunluk

Çarpıntı

Ciltte morluklar

Lökosit sayısının azalmasına bağlı ateş ve enfeksiyon

Nefes darlığı

Aplastik anemi tanısı nasıl konur?

Kan sayımı

Kemik iliği aspirasyonu ve biyopsisi

Genetik testler

Biyokimyasal ve serolojik testler

Aplastik anemi tedavisi

İmmünsüpresif ilaç tedavisi

Kemik iliği nakli

12. Paroksismal nokturnal hemoglobinüri

Paroksismal nokturnal hemoglobinüri; kırmızı kan hücrelerinin (eritrosit) parçalanması ile birlikte, kana kırmızı rengini veren, aynı zamanda oksijen ve karbondioksit taşımasını yapan hemoglobinin, idrar yoluyla vücuttan atılması ile görülen ve damarlardaki pıhtılaşmayla beraber tıkanmaya yol açan bir hastalıktır.

Paroksismal nokturnal hemoglobinüri belirtileri

Ateş

Damar tıkanıklığı

Kalp çarpıntısı

Çabuk yorulma

Göğüs, baş, bel ve karın ağrısı

Paroksismal nokturnal hemoglobinüri tanısı nasıl konur?

Akış sitometrisi

Biyokimyasal testler

İdrar tahlili

Paroksismal nokturnal hemoglobinüri tedavisi

Demir desteği (demir içerikli ilaçlar)